Η Ελλάδα στρατηγική ενταλλακτική λύση σε σχέση με την Τουρκία

Το "ΑΙΤ" δημοσιεύσει σήμερα μετάφραση άρθρου του Οντέντ Εράν, Διευθυντή του Ισραηλινού Ινστιτούτου Εθνικών Στρατηγικών Ερευνών αναφορικά με τις νέες προοπτικές που διανοίγονται για συνεργασία Ελλάδας - Ισραήλ. Μια ενδιαφέρουσα τοποθέτηση σχετικά με το πως κορυφαίοι Ισραηλινοί αναλυτές βλέπουν την συνεργασία με την Ελλάδα.

"Η Ελλάδα συνιστά μια στρατηγική εναλλακτική λύση σε σχέση με την Τουρκία";

Του Οντέντ Εράν
Ινστιτούτο Εθνικών Στρατηγικών Ερευνών (The Institute for National Security Studies)
20 Αυγούστου 2010

http://www.inss.org.il/publications.php?cat=21&incat=&read=4320&print=1

Σε λιγότερο από ένα μήνα οι Πρωθυπουργοί του Ισραήλ και της Ελλάδας πραγματοποίησαν αμοιβαίες επίσημες επισκέψεις. Η κάθε επίσκεψη ήταν η πρώτη των δύο πρωθυπουργών. Είναι δύσκολο να βρει κανείς ιστορικό προηγούμενο για μια τόσο γρήγορη ανταλλαγή επισκέψεων στα χρονικά της ισραηλινής διπλωματίας.

Μέχρι πρόσφατα το χαμηλό προφίλ των διμερών σχέσεων «βόλευε» τα συμφέροντα τόσο της Ελλάδας όσο και του Ισραήλ. Μιλώντας στο Αραβικό Οικονομικό Φόρουμ στις 10 Μαϊου του 2010, ο Γιώργος Παπανδρέου αναφέρθηκε στη φιλία που υπήρχε μεταξύ του πάτερα του, του πρώην Πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου με πολλούς Άραβες ηγέτες, ενώ έκανε λόγο για την αλληλεγγύη μεταξύ του Ελληνικού και Αραβικών εθνών. Δήλωσε ότι «το Ισραήλ πρέπει να σεβαστεί τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και βέβαια ότι η αραβική πρωτοβουλία ειρήνης πρέπει να προωθηθεί. Επιπλέον, είπε ότι πρέπει να τηρηθούν οι υποχρεώσεις στον Οδικό Χάρτη, να υπάρξει πρόοδος σε κεντρικά ζητήματα στη βάση μιας λύσης δύο κρατών στα σύνορα του 1967.

Οι πιθανότητες να διέφυγαν οι αναφορές στα σύνορα του 1967 την προσοχή της ισραηλινής ομάδας που προετοίμασε την επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στο Ισραήλ στα τέλη Ιουλίου, καθώς και την επίσκεψη του Ισραηλινού Πρωθυπουργού στην Ελλάδα αυτή την εβδομάδα (16-17 Αυγούστου 2010) είναι ελάχιστες. Αλλά είναι επίσης πιθανόν ότι ταυτόχρονα σκεφτόταν ένα εξίσου σοβαρό στρατηγικό ζήτημα, δηλαδή το πώς να περιοριστεί η ζημιά που προκλήθηκε από την επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας. Η στροφή στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας που την έχει οδηγήσει πιο κοντά στο Ιράν, τη Συρία, τη Χαμάς και την Χεζμπολάχ σηματοδοτεί μια αλλαγή στις στρατηγικές ισορροπίες, και όχι μόνο από την σκοπιά του Ισραήλ. Το Κάιρο, το Αμμάν, η Βηρυτός και η Ραμάλλα βλέπουν αυτή την στροφή ως μια πηγή ανησυχίας, εάν και ίσως λιγότερο από το Ισραήλ. Η Αθήνα σίγουρα ανησυχεί από αυτήν την στροφή στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, καθώς και για επιπτώσεις αυτής της αλλαγής στις εσωτερικές εξελίξεις στην Τουρκία.

Η Ελλάδα δεν μπορεί να αποκαταστήσει πλήρως τη ζημιά που προκλήθηκε από την ανατροπή στις ισραηλο – τουρκικές σχέσεις. Η προθυμία της να δώσει την έγκριση της για την πραγματοποίηση ασκήσεων στον εναέριο χώρο της από την Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία αποτελεί ένα σημαντικό βήμα και σε μεγάλο βαθμό εξισορροπεί την απώλεια της Τουρκίας ως συνεργάτη για την διεξαγωγή κοινών ασκήσεων. Όμως θα είναι δύσκολο να βρεθεί εναλλακτική λύση για την συνεργασία με την Τουρκία σε θέματα αντικατασκοπείας. Επιπλέον, μέχρι στιγμής η ισραηλινή αντικατασκοπεία δεν έχει συμπεριλάβει την Τουρκία στους στόχους της. Οι αλλαγές στην Τουρκία σημαίνουν ότι το Ισραήλ θα πρέπει να αλλάξει τον προσανατολισμό της αντικατασκοπείας του.


Τα προηγούμενα χρόνια το μέγεθος της Τουρκίας και η γεωστρατηγική της θέση την μετέτρεψαν σε κύριο πελάτη της Ισραηλινής στρατιωτικής βιομηχανίας. Η Ελλάδα δεν μπορεί και δεν θα θελήσει να κλείσει αυτήν την τρύπα και θα είναι δύσκολο για το Ισραήλ να διεισδύσει στην ελληνική αγορά όπου κυριαρχούν οι Αμερικανικές και Ευρωπαϊκές στρατιωτικές βιομηχανίες.

Μια πιθανή στρατηγική συνεργασία υφίσταται στον ενεργειακό τομέα. Η ανακάλυψη μεγάλων ποσοτήτων φυσικού αερίου στον θαλάσσιο χώρο μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ καθιστά αυτές τις χώρες πιθανούς προμηθευτές της Ευρώπης. Το Ισραήλ και η Κύπρος έχουν συμφέρον να παρακάμψουν την Τουρκία ώστε να μειωθεί η απόσταση μεταξύ των μονάδων φυσικού αερίου και των Ευρωπαίων καταναλωτών. Τόσο η ειδική σχέση που διατηρεί με την Κύπρο όσο και η θέση της μετατρέπουν την Ελλάδα σε κρίσιμο κόμβο στην διαδρομή του φυσικού αερίου. Οι Αιγύπτιοι και οι Παλαιστίνιοι μπορεί να συνδράμουν σε αυτή την προσπάθεια εάν ανακαλυφθούν κοιτάσματα φυσικού αερίου έξω από τα παράλια της Γάζας.

Το Ισραήλ έχει ένα ξεκάθαρο και φυσικό συμφέρον να αναζητήσει ακόμα και μια μερική εναλλακτική λύση για να αντικαταστήσει τον Τούρκο συνεργάτη που το απογοήτευσε. Η κατάσταση επιβεβαιώνει και πάλι τα λόγια που πρώην Βρετανού Πρωθυπουργού Πάλμερστον, ο οποίος το 1848 δήλωσε στο Βρετανικό Κοινοβούλιο ότι: «Εμείς δεν έχουμε μόνιμους συμμάχους και αιώνιους εχθρούς. Τα συμφέροντά μας είναι αιώνια και μόνιμα και είναι καθήκον μας να τα προστατεύσουμε».

Σε κοινή εμφάνισή του με τον Πρωθυπουργό Νετανιάχου στην Ιερουσαλήμ στις 22 Ιουλίου, ο Πρωθυπουργός Παπανδρέου δήλωσε ότι: «Κύριε Πρωθυπουργέ, πολλοί εδώ στην Ιερουσαλήμ με ρώτησαν γιατί βρίσκομαι εδώ σήμερα.» Απάντησε λέγοντας ότι: «Είμαστε γείτονες. Ζούμε στην ίδια περιοχή και επιθυμούμε την ειρήνη στην περιοχή και «εγώ έχω θέσει ως στόχο την ανάληψη πρωτοβουλιών» για την προώθηση της ειρήνης στην περιοχή. Στην Ευρωπαϊκή αρένα ο Παπανδρέου είναι ένας άνθρωπος το κύρος το οποίου ξεπερνά τα σύνορα της Ελλάδας. Ο άτυπος συνασπισμός κρατών που ανησυχούν από τις προκλήσεις της Τουρκίας μπορεί να του παράσχει ένα σημαντικό πεδίο δράσης.

Επιπλέον, ο τουρισμός μπορεί να αποτελέσει μια επιπλέον πηγή εισοδήματος ύψους δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Εάν οι Ισραηλινοί ταξιδιώτες αντικαταστήσουν την Αττάλεια με την Ελλάδα και τα ελληνικά νησιά ως κύριο τουριστικό προορισμό αυτό θα αποτελέσει μια χρήσιμη πηγή εισοδήματος για μια οικονομία που χρειαζόταν ένα σχέδιο οικονομικής διάσωσης εδώ και πολύ καιρό.

Μπορεί η νέο-Ελληνική επιλογή να μην αποκαθιστά τελείως τα στρατηγικά πλεονεκτήματα που χάθηκαν με την κατάργηση της νέο-Οθωμανικής επιλογής, αλλά παρουσιάζει πολλές ενδιαφέρουσες προοπτικές που αξίζουν να αναπτυχθούν.