Ο χορός βήμα συμφιλίωσης μεταξύ Εβραίων και Αράβων

Από την "Καθημερινή της Κυριακής" αναδημοσιεύουμε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Arkady Zaides, Ισραηλινού χορογράφου, καθώς και του Άραβα - Ισραηλινού χορευτή του σύγκροτήματος του Rabi Khoury, αναφορικά με το έργο του Zaides "Quiet" στο οποίο χορεύουν μαζί Εβραίοι και Άραβες χορευτές σε μια προσπάθεια να αποτυπωθούν καλλιτεχνικά όχι μόνο οι εντάσεις και οι πολύπλοκες σχέσεις μεταξύ Εβραίων και Αράβων στο Ισραήλ αλλά και για να λειτουργήσει και ο χορός ως βήμα κοινής έκφρασης μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Το έργο θα παρουσιαστεί στις 17-18 Νοεμβρίου στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη στο πλαίσιο ενός "Ισραηλινού Τρίπτυχου" χορευτικών παραστάσεων τις επόμενες δύο εβδομάδες που θα περιλαμβάνει και τις Ισραηλινές χορευτικές ομάδες του Niv Sheinfeld & Oren Laor και Yasmin Godder.

"Ο χορός είναι το πρώτο βήμα μιας διαδικασίας συμφιλίωσης"

Το Quiet είναι μια συνεργασία μεταξύ τεσσάρων Εβραίων και Αράβων καλλιτεχνών που βιώνουν την ένταση μέσα στο Ισραήλ

"Καθημερινή" (14.11.2010)

Συνέντευξη στη Σαντρα Bουλγαρη

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_14/11/2010_422022

Τρεις χορευτές βρίσκονται ξαπλωμένοι στην σκηνή, ενώ η σκιά ενός τέταρτου άντρα «στέκεται» μπροστά από έναν τοίχο. Μόνο ο ήχος της θάλασσας ακούγεται και καθώς ο χώρος γεμίζει φως, πολύχρωμα πουλιά και γκράφιτι διαγράφονται στο βάθος. Θα μπορούσαμε να βρισκόμαστε οπουδήποτε, όμως για τον καθέναν που γνωρίζει τις συγκεκριμένες ζωγραφιές, είναι βέβαιο ότι το τοπίο εκτυλίσσεται στο Τελ Αβίβ. Οι άντρες που βλέπουμε θα μπορούσαν επίσης να είναι τέσσερις οποιοιδήποτε άντρες. Ομως δεν είναι, και αυτό τα αλλάζει όλα αφού πρόκειται για δύο Αραβες και δύο Εβραίους περφόρμερ που δούλεψαν μαζί για ένα εξαιρετικά δυνατό έργο, που σκηνοθέτησε και χορογράφησε ο μόλις τριάντα ετών Ισραηλινός Αρκάντι Ζάιντες. «Quiet» («Ησυχο») είναι ο τίτλος και πέρυσι στην πρώτη του παρουσίαση στο κέντρο Suzan Dellal Centre, στο Τελ Αβίβ, χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα πιο «δύσκολα» να θεαθούν για την ένταση του θέματός του.
Πιο κοντά
«Η δουλειά και το κουράγιο αυτών των τεσσάρων αντρών είναι εντυπωσιακή και με έχει κάνει να σκεφτώ: Δεν θα ήταν θαυμάσιο εάν αυτό μπορούσε να συμβεί σε ευρύτερη κλίμακα και πραγματικά να φέρει κοντά ανθρώπους που πολιτιστικά και πολιτικά είναι εχθροί;», έγραφε τότε η Wendy Perron, διευθύντρια του καταξιωμένου αμερικανικού περιοδικού για τον χορό «Dance Magazine». Σε λίγες μέρες (17–18 του μηνός), το «Quiet» θα παρουσιαστεί στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης στο πλαίσιο ενός πολύ ενδιαφέροντος τρίπτυχου σύγχρονου χορού από το Ισραήλ. Αν και ανερχόμενος, ο Αρκάντι Ζάιντες τολμάει να αγγίξει ένα θέμα που ελάχιστοι καλλιτέχνες της γενιάς του έχουν κάνει τόσο άμεσα. Οπως λέει και ο ίδιος: «Το έργο γεννήθηκε από μια επείγουσα ανάγκη. Υπό το φως της αυξανόμενης βίας και δυσπιστίας μεταξύ των κοινοτήτων στο Ισραήλ, που δεν μας δίνουν τον χρόνο και τον χώρο για να σκεφτούμε, επομένως ούτε τη δυνατότητα να αλλάξουμε κάτι, νιώσαμε ότι έπρεπε να δημιουργηθεί μια πλατφόρμα που θα επέτρεπε μια ανοιχτή και ειλικρινή επικοινωνία».
Πέρασαν οχτώ μήνες μέχρι να σπάσει ο πάγος μεταξύ των χορευτών και η συνεργασία είχε πολλές εκρήξεις. Για την εμπειρία τους αυτή πρώτα ο Αρκάντι Ζάιντες, που όχι μόνο υπογράφει το «Quiet», αλλά επίσης συμμετέχει ως χορευτής, και ύστερα ο Ράμπι Κούρι, ένας από τους δύο Αραβες περφόρμερ του έργου, απάντησαν σε ερωτήσεις της «Κ».
– Με ποιον τρόπο μπορέσατε να συμφιλιωθείτε και να εκφράσετε μέσα από τον χορό τις εντάσεις που υπάρχουν μεταξύ σας;
Αρκάντι Ζάιντες: Είναι σημαντικό να αναφέρω ότι αυτή η δουλειά είναι μια συνεργασία μεταξύ Εβραίων και Αράβων καλλιτεχνών που ζουν μέσα στα σύνορα του Ισραήλ. Ειλικρινά πιστεύω ότι, πριν προσπαθήσουμε να λύσουμε τα προβλήματα με τους Παλαιστινίους στη Γάζα και τη Δυτική Οχθη, είναι σημαντικό να αγωνιστούμε για μια καλύτερη επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων που ζουν ανάμεσα μας στη Γιάφα, την Acco, τη Ναζαρέτ, τη Χάιφα και πολλά άλλα χωριά μέσα στο Ισραήλ. Υπάρχει μια πολύ ξεκάθαρη ένταση μεταξύ των δύο πλευρών και αυτή ήταν το σημείο αναφοράς για την κινησιολογική έρευνα του κομματιού. Ο χορός είναι μια παγκόσμια γλώσσα και μέσα από αυτόν μπορούμε να επικοινωνήσουμε σε ένα βαθύτερο επίπεδο την πολυπλοκότητα της κατάστασης εδώ, από την άλλη, αμφιβάλλω εάν μπορούμε μέσα από τον χορό να συμφιλιώσουμε την ένταση που υπάρχει ανάμεσα στους Παλαιστινίους και τους Ισραηλινούς. Οι τέσσερίς μας, οι περφόρμερ του «Quiet», μοιραστήκαμε μια μεγάλη οικειότητα και ένα άνοιγμα στη διαδικασία δημιουργίας του, κάτι που ένας μέσος άνθρωπος που κυκλοφορεί στους δρόμους θα μπορούσε μόνο να ονειρευτεί. Ομως, η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη. Για να φτάσουμε να κοιταζόμαστε στα μάτια στην καθημερινή μας ζωή, είναι πολύ πιο δύσκολο.
Ράμπι Κούρι: Η ένταση μεταξύ των Παλαιστινίων που ζουν στο Ισραήλ και έχουν ισραηλινή υπηκοότητα είναι διαφορετική από αυτή με τους Παλαιστινίους που ζουν στη Δυτική Οχθη. Οι Παλαιστίνιοι που είναι Ισραηλινοί πολίτες συναντούν Εβραίους κάθε μέρα, στη δουλειά τους, στους δρόμους. Υπάρχει πάντα ένταση, όμως είναι μια ήσυχη ένταση και η σύγκρουση βρίσκεται κρυμμένη. Συναντιούνται αλλά δεν αγγίζουν ο ένας τον άλλο, δεν έχουν επαφές, δεν προσπαθούν να γνωριστούν βαθύτερα πέρα από το μίσος, τα στερεότυπα, τις προκαταλήψεις. Οι Εβραίοι δεν συνειδητοποιούν την ύπαρξη των Παλαιστινίων και την τωρινή ταλαιπωρία τους, την ιστορία τους, αλλά και την επώδυνη διαδικασία που πέρασαν από το 1948 έως σήμερα. Το να χάσουν την κουλτούρα, τη γλώσσα και την ύπαρξή τους και το να κατακτηθούν πνευματικά, ψυχικά, πολιτιστικά και οικονομικά, με αποτέλεσμα να γίνουν ξένοι στην ίδια την πατρίδα τους. Η δική μας συνάντηση δεν είναι συμφιλίωση, όμως είναι το πρώτο βήμα μιας διαδικασίας συμφιλίωσης μέσα από έναν αληθινό τρόπο επαφής. Τον χορό.
Συγκρούσεις
– Υπήρξαν συγκρούσεις μεταξύ των περφόρμερ κατά τη διάρκεια των προβών;
Α. Ζ.: Δεν ήταν μια καθόλου εύκολη διαδικασία. Στην αρχή έπρεπε να γνωριστούμε και εγώ ως χορογράφος να βρω έναν τρόπο να συνδυάσω όλες αυτές τις διαφορές μεταξύ μας σε μια κατανοητή γλώσσα. Το σώμα κρατάει πληροφορίες που δεν προέρχονται από τον χώρο της λογικής. Λατρεύω να ανακαλύπτω αυτό τον χώρο και να τον αφήνω να πλάθει το έργο. Την ώρα της πρόβας αυτό το ωμό υλικό και η ειλικρινής προσέγγιση έβγαλε στην επιφάνεια πολλά αισθήματα. Και όταν αυτά άρχισαν να εκτίθενται και να εκφράζονται, αισθάνθηκα ότι τα προβλήματα, οι συγκρούσεις, δεν ήταν μεταξύ μας, αν και καμιά φορά φαίνονταν πως ήταν. Είναι μέρος της ζωής μας σε αυτό τον χώρο και έπρεπε να είναι κομμάτι της δουλειάς μας.
Ρ. Κ.: Αγγίζοντας ο ένας τον άλλον, πολλά αισθήματα, στερεότυπα, φόβοι και επιφυλάξεις ήρθαν στην επιφάνεια. Δεν είναι εύκολο όταν προέρχεσαι από διαφορετικό περιβάλλον, διαφορετική πραγματικότητα και αντιμετωπίζεις διαφορετικά προβλήματα. Αγγίζοντας ο ένας τον άλλον στις πρόβες, νιώσαμε πως αγγίζαμε τα κενά μεταξύ μας, τα ίδια κενά με τα οποία οι Παλαιστίνιοι ακόμα αγωνίζονται, να ζήσουν στη χώρα τους, όταν οι Εβραίοι έχουν περισσότερα προνόμια από αυτούς. Από την πολιτιστική ζωή που απολαμβάνουν οι Ισραηλινοί έως τους χώρους που εργάζονται, ακόμη και τη δυνατότητα που έχουν να φύγουν από τη χώρα για να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον. Εμείς ως Παλαιστίνιοι δεν μπορούμε να σηκώσουμε τα κεφάλια μας για να αναρωτηθούμε για το μέλλον μας. Αγγίζοντας αυτά τα κενά όταν δουλεύαμε για το «Quiet», δημιούργησε εντάσεις και παρεξηγήσεις μεταξύ μας. Ηταν δύσκολο να αντιμετωπιστούν. Για να τις αντιμετωπίσεις, χρειάζεσαι μια βασική ισότητα που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει.

*Στην φωτογραφία από το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης διακρίνουμε χορευτές της ομάδας του Arkady Zaides στην παράσταση "Quiet."