Σήμερα το "ΑΙΤ" παραθέτει μια ενδιαφέρουσα τοποθέτηση της Iσραηλινής δημοσιογράφου Avirama Golan για τις σχέσεις Ελλάδος - Τουρκίας, και συγκεκριμένα για τις σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων σε νησιά κοντά στα σύνορα των δύο χωρών και για το πως ενδεχομένως οι Ισραηλινοί θα μπορούσαν να διδαχθούν κάτι από αυτές σε ότι αφορά τις δικές τους σχέσεις με τους Παλαιστινίους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Golan είναι μεγάλη φιλέλλην. Έχει επισκεφθεί πολλές φορές την Ελλάδα και είναι μια από τους ελάχιστους Ισραηλινούς δημοσιογράφους που γνωρίζουν σε βάθος όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και τα ελληνοτουρκικά. Παρά το γεγονός ότι δεν συμφωνούμε με όλες τις απόψεις της, έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε πως μια έγκριτη Ισραηλινή δημοσιογράφος που γνωρίζει την Ελλάδα βλέπει τα ελληνοτουρκικά σε σχέση με την διένεξη που ο δικός της λαός βιώνει με τους Παλαιστινίους.
“Μια Νέα Μεσόγειος”
Δεν χρειάζεται να ονειρευόμαστε την Δυτική Ευρώπη. Μπορούμε σίγουρα να αρκεστούμε στις σχέσεις γειτονίας της Ελλάδας με την Τουρκία.
“Haaretz” (22.9.2010)
Της Avirama Golan
http://www.haaretz.com/print-edition/opinion/a-new-mediterranean-1.315090?localLinksEnabled=false
Για 30 χρόνια ο Λάζαρος Λαζαράκης ξυπνά τα χαράματα, ανοίγει τα μπλε παράθυρά του εστιατορίου του και τοποθετεί στα τράπεζια χάρτινα τραπεζομάντηλα, τα οποία και δένει για να μην του τα πάρει ο αέρας και τα ρίξει στην θάλασσα. Η θάλασσα, τα κύματα της οποίας σχεδόν αγγίζουν τις καρέκλες του εστιατορίου του που βρίσκεται σε αποβάθρα, αποτελεί την πηγή του εισοδήματος του, το οποίο και προέρχεται από τα ψάρια και τους τουρίστες που έρχονται να φάνε.
Κάθε μέρα, στην περίοδο μεταξύ Μαίου και Οκτωβρίου, εκατοντάδες τουρίστες καταφτάνουν στο Καστελόριζο με φεριμπότ ή σκάφη στην προβλήτα του νησιού, το οποίο είναι ένα από τα μικρότερα και ομορφότερα νησιά του Αιγαίου. Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των τουριστών από την Τουρκία. Η οικονομική ευημερία των Τούρκων σε συνδυασμό με τις χαμηλότερες τιμές είχαν ένα αποτέλεσμα. Ο τουρισμός όμως πηγαίνει και στις δυο κατευθύνσεις.
Στην άλλη πλευρά του κόλπου, σε απόσταση περίπου 20 λεπτών με το καράβι, βρίσκεται η ελκυστική τουρκική πόλη της Κάς. Το φεριμπότ που μεταφέρει κατοίκους του νησιού και άλλους Έλληνες τουρίστες φεύγει από το Καστελόριζο δυο φορές την ημέρα. H Κας προσφέρει στους κατοίκους ενός απομονωμένου νησιού που δεν έχει πόσιμο νερό, ούτε φρέσκα φρούτα και λαχανικά, μια αλλαγή τοπίου και πρόσβαση σε μια ενδιαφέρουσα και μεγάλη ήπειρο. Φέτος, την άνοιξη και το καλοκαίρι, οι δύο κοινότητες η Ελληνική και η Τουρκική, φιλοξένησαν κινηματογραφικά και θεατρικά φεστιβάλ, μια έκθεση ζωγραφικής, αθλητικούς αγώνες και εκθέσεις. Όλα αυτά οργανώθηκαν από κοινού.
Οι Ισραηλινοί που βρίσκουν παρηγοριά στα προβλήματα των άλλων έχουν την τάση να βλέπουν τις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας μέσα από το πρίσμα της δικής τους αρχαίας εθνικής σύγκρουσης, αλλά η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη και μάλιστα εμπεριέχει και ένα μήνυμα ελπίδας. Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν ποτάμια αίματος στην ιστορία των δύο λαών και ότι είχαν σκληρές και σοβαρές συγκρούσεις. Υπάρχει αρκετό αλάτι για να ρίξει κανείς σε παλιές πληγές – όπως τα 400 χρόνια της Οθωμανικής κατοχής της Ελλάδας, ο τρομερός πόλεμος που κατέληξε με την ταπεινωτική ήττα των Ελλήνων και την εξορία περίπου ενός εκατομμυρίου Ελλήνων που ήταν πολίτες της Τουρκίας στην Ελλάδα, μια χώρα που δεν είχαν δει ποτέ και την οποία δεν ένιωθαν σαν σπίτι τους για χρόνια. Τα επεισόδια στα σύνορα συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Κόντεψε να ξεσπάσει ένας πόλεμος πρόσφατα εξαιτίας της Ρω, ένα ξερονήσι κοντά στο Καστελόριζο, ενώ υπάρχουν εντάσεις για τους παράνομους μετανάστες που η Τουρκία απελαύνει στα ελληνικά χωρικά ύδατα και φυσικά και για το Κυπριακό.
Παρά ταύτα, οι αναγκαιότητες της οικονομίας και του τουρισμού και το φυσιολογικό συναίσθημα της εγγύτητας έχουν κατορθώσει να καλύψουν την εχθρότητα με ένα στενό δίκτυο τοπικών και ανθρώπινων σχέσεων το οποίο είναι εντυπωσιακό. Τα περισσότερα νησιά της Δωδεκανήσου (12 τα οποία εκτείνονται από το Καστελόριζο στο Νότο μέχρι την Πάτμο στο Βορρά) και μερικά από τα σποραδικά νησιά στο Νοτιανατολικό κομμάτι του Αιγαίου έχουν μια δίδυμη πόλη η οποία είναι τουρκικό παραθαλάσσιο τουριστικό θέρετρο σε κοντινή απόσταση. Καμιά πολιτική ή στρατιωτική ένταση δεν έχει βλάψει τα συναισθήματα καλής γειτονίας που υπάρχουν και στα δύο μέρη αυτής της τουριστικής περιφέρειας των δυο χωρών.
Για παράδειγμα, το Σάββατο το αρχαίο λιμάνι της Κω κατακλύζεται από σκάφη που φέρουν τεράστιες κόκκινες σημαίες με την λευκή ημισέληνο. Μέλη της ανώτερης βαθμίδας της τουρκικής μεσαίας τάξης από το Μπόντρουμ πετάγονται με τις οικογένειές τους για να περάσουν ένα σαββατοκύριακο στο ελληνικό νησί. Χιλιάδες Έλληνες τουρίστες επισκέπτονται τον Ναό της Αγιάς Σοφιάς στην Κωνσταντινούπολη που έχει μετατραπεί σε μουσείο, κάποιοι εκ των οποίων είναι απόγονοι των Ελλήνων της Μικράς Ασίας που διατηρούν ακόμα τις αναμνήσεις των παππούδων τους και μιλούν λίγα τούρκικα. Ένα ελληνικό καφενείο άνοιξε φέτος στη Σμύρνη. Το τελευταίο βιβλίο του Έλληνα συγγραφέα, Πέτρου Μαρκάκη, ο οποίος γεννήθηκε στην Τουρκία, που αφορά στις περιπέτειες ενός Αθηναίου ντετέκτιβ στην Κωνσταντινούπολη σημειώνει τεράστια επιτυχία.
Η ζωή απ’ ότι φαίνεται έχει ξεπεράσει τον φόβο και το ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Είναι γεγονός ότι ο κ. Λαζαράκης εξοργίζεται από το γεγονός ότι η Τουρκία εποφθαλμιά το νησί του, αλλά παρά ταύτα χαίρεται όταν κάθεται στο τραπέζι με τον φίλο του από την Κας, στην Τουρκία, τον και οποίο φιλά θερμά όταν φεύγει. Κοιτώντας τους από το πλάι βλέπει κανείς ότι μοιάζουν με συγγενείς. Και η φιλία μεταξύ τους δημιουργεί την ελπίδα για μια παρόμοια σχέση μια μέρα μεταξύ ημών και των Παλαιστινίων.
Δεν χρειάζεται να ονειρευόμαστε την Δυτική Ευρώπη. Μπορούμε σίγουρα να αρκεστούμε με αυτή την εκδοχή της Μεσογειακής γειτονίας, η οποία είναι αλαζονική, καχύποπτη και νευρική, αλλά ταυτόχρονα ανεπιτήδευτη, ανοικτή και φοβερά ρεαλιστική.
Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου 2010
Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου 2010
Νέος Γκορμπατσόφ ο Νετανιάχου;
Από την ιστοσελίδα του δημοσιογράφου Ζάν Κοέν αναδημοσιεύουμε μετάφραση άρθρο του έγκριτου Ισραηλινού συντάκτη Aluf Benn στην ισραηλινή εφημερίδα "Haaretz" όπου ο δημοσιογράφος αναλύει τις θέσεις του Ισραηλινού Πρωθυπουργού στις διαπραγματεύσεις με τους Παλαιστινίους. O Benn συγκρίνει τον κ. Νετανιάχου με τον Γκορμπατσόφ και ισχυρίζεται ότι είναι διατεθειμένος να προχωρήσει σε μεγάλες αλλάγες για την επίτευξη συμφωνίας με τους Παλαιστινίους."Ο Νετανιάχου μπορεί να είναι ο σημερινός Γκορμπατσόφ"
Πέμπτη, 16 Σεπτέμβριος 2010 09:48
Haaretz 27.8.10
Πέμπτη, 16 Σεπτέμβριος 2010 09:48
Haaretz 27.8.10
του Aluf Ben
Ο Σοβιετικός ηγέτης εξελέγη για να διορθώσει τον κομμουνισμό και τελικά τον διέλυσε. Ο Νετανιάχου δείχνει παρόμοιες τάσεις.
Η έναρξη των απευθείας διαπραγματεύσεων με τους Παλαιστινίους οδηγεί και πάλι στο ερώτημα: Ποιος είναι ο Μπενιαμίν Νετανιάχου; Είναι ο δικός μας Γκορμπατσόφ, ο μεγάλος μεταρρυθμιστής που θα δώσει ένα τέλος στην Ισραηλινή κυριαρχία στις Παλαιστινιακές περιοχές; Είναι ένας «Νίξον που πήγε στην Κίνα»,δηλαδή ένας δεξιός ο οποίος αποκήρυξε το παρελθόν του και άλλαξε το συσχετισμό δυνάμεων με μια ευφυέστατη διπλωματική κίνηση; Ή είναι ο «παλιός Μπίμπι» που παρουσιάζουν οι αντίπαλοι του, ένας ταχυδακτυλουργός ο οποίος φοβάται τον πατέρα του Μπεντσιόν και τη σύζυγό του Σάρα, ένας νευρικός ηγέτης ο οποίος διστάζει να πάρει αποφάσεις και περνά τον χρόνο του κάνοντας πολιτικές ντρίμπλες.
Φωτογραφία: Yizhar Shkedi
Μια εξέταση των δηλώσεων και πράξεων του κ. Νετανιάχου στους 17 μήνες που έχουν περάσει από τότε που ανέλαβε την εξουσία ενισχύουν το πρώτο επιχείρημα. Η σημερινή κυβέρνηση Νετανιάχου είναι η πιο φιλοειρηνική από την εποχή της δολοφονίας του Γιτζχάκ Ραμπίν. Ο δεξιός ηγέτης δείχνει πολύ περισσότερη αυτοσυγκράτηση από τους προκάτοχούς του, όχι μόνο σε ότι αφορά την χρήση του στρατού αλλά και σε σχέση με την επέκταση των οικισμών. Υποστηρίζει την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους δίπλα στο Ισραήλ και τώρα επιστρέφει στις διαπραγματεύσεις για μια τελική συμφωνία ειρήνης.
Ο Μίχαηλ Γκόρμπατσοφ εξελέγη ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος στη Σοβιετική Ένωση για να διασώσει ένα αποδυναμωμένο σύστημα. Ο Νετανιάχου επέστρεψε στη εξουσία ως ηγέτης ενός δεξιού κυβερνητικού συνασπισμού» «για να διασώσει την Γη του Ισραήλ» μετά την «απαγκίστρωση» του Αριέλ Σαρόν από των Λωρίδα της Γάζας και τα σχέδια του Έχουντ Όλμερτ για περαιτέρω αποχωρήσεις από τις παλαιστινιακές περιοχές. Η πρώτη απόφαση που πήρε ο Νετανιάχου ήταν να σταματήσει την διαδικασία της Αννάπολης (χαρακτήρισε την κίνηση ως «μια επανεκτίμηση της πολιτικής»). Ο Γκορμπαστόφ επανεκτίμησε τις μεθόδους των Σοβιετικών και προσπάθησε να τις διορθώσει, μέχρι που κατέρρευσε το σύστημα. Με τον ίδιο τρόπο ο Νετανιάχου έχει βρεθεί σε μια θέση που ήθελε να αποφύγει. Δηλαδή βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις που αφορούν τα «κεντρικά ζητήματα» της Ιερουσαλήμ, των συνόρων και των προσφύγων οι οποίες διεξάγονται υπό την αιγίδα μια αμερικανικής κυβέρνησης που προσπαθεί να τερματίσει την ισραηλινή κατοχή στα παλαιστινιακά εδάφη.
Αλλά ο Νετανιάχου δεν κάνει υπεκφυγές. Αντίθετα, προσήλθε στις διαπραγματεύσεις με ενθουσιασμό, αφού απεγκλωβίστηκε από τις εκ του σύνεγγυς συνομιλίες που του επέβαλαν οι Παλαιστίνιοι και κέρδισε την υποστήριξη του Πρόεδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα και του Αραβικού Συνδέσμου για να επιβάλλει απευθείας διαπραγματεύσεις στον Παλαιστίνιο Πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς. Σε κάθε μέρος που πηγαίνει ο Νετανιάχου υπόσχεται ότι έχει δεσμευτεί να φτάσει σε μια συμφωνία, κάτι το οποίο σημαίνει τον διαχωρισμό της χώρας σε δύο κράτη – το Ισραήλ και την Παλαιστίνη.
Βέβαια αυτή η μετριοπάθεια προήλθε έπειτα από πιέσεις, δεν ήταν μια ξαφνική αποκάλυψη. Ο Γκορμπατσόφ και ο Νίξον προχώρησαν σε τεράστιες αλλαγές επειδή δεν είχαν άλλες επιλογές αφού αναγνώρισαν τις αδυναμίες τους, όχι επειδή υιοθέτησαν ξαφνικά την ιδεολογία των αντιπάλων τους. Πίσω από την στροφή βρίσκεται το γεγονός ότι συνειδητοποίησαν ότι βρίσκονταν στρατηγικά σε μειονεκτική θέση.
Στο εσωτερικό μέτωπο, λόγο έλλειψης αντιπάλων, ο Νετανιάχου έχει περισσότερη πολιτική δύναμη από οποιονδήποτε άλλο Πρωθυπουργό της τελευταίας γενιάς. Αλλά κοιτάζοντας στο εξωτερικό, ο Νετανιάχου φοβάται την αυξανόμενη διεθνή απομόνωση του Ισραήλ και την αυξανόμενη δύναμη του Ιράν καθώς φτάνει όλο και πιο κοντά στην απόκτηση πυρηνικών. Η γραμμή που ακολουθεί ο Νετανιάχου είναι ξεκάθαρη: το Ισραήλ χρειάζεται διεθνή υποστήριξη και οι σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι η πρώτη προτεραιότητα, πολύ περισσότερο από μια δεξιά ιδεολογία. Κάθε φορά που ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει ένα πιεστικό αίτημα από τον Ομπάμα, υπακούει.
Κατανοώντας την ισορροπία δυνάμεωνΓια να είναι κάποιος επιτυχημένος ηγέτης αυτό προϋποθέτει την κατανόηση της ισορροπίας δυνάμεων και την ετοιμότητα να προσαρμοστεί η ιδεολογία στην πραγματικότητα. Αυτό έπραξαν όλοι οι πρωθυπουργοί από τον Νταβίντ Μπεν Γκουριόν ο οποίος αποχώρησε από το Σινά μετά την διακήρυξη της «τρίτης Εβραϊκής κοινοπολιτείας», μέχρι τον Γιτζχάκ Σαμίρ στον Πόλεμο του Κόλπου και την Σύσκεψη της Μαδρίτης καθώς και ο Αριέλ Σαρόν, ο οποίος εκκένωσε τους οικισμούς στη Γάζας και αποκήρυξε τις προηγούμενες δηλώσεις του σύμφωνα με τις οποίες αυτά που ισχύουν για το Νετσαρίμ ισχύουν και για το Τελ Αβίβ.
Τα παγκόσμια ΜΜΕ αποκαλούν την Κυβέρνηση Νετανιάχου σκληροπυρηνική αλλά η δεξιά προσέγγισή του στρέφεται στη εσωτερική πολιτική. Συναντάται στις μάχες εναντίον των πολιτικών φιλοδοξιών της αραβικής κοινότητας του Ισραήλ και των αριστερών ακαδημαϊκών. Πέρα από τον διαχωριστικό φράχτη ο Νετανιάχου συμπεριφέρεται σαν αριστερός. Σύμφωνα με τον χαρακτήρα του, όπως έκανε στην πρώτη θητεία του, χρησιμοποιεί συγκρατημένα την στρατιωτική ισχύ. Οι αντιδράσεις του σε πυροβολισμούς στα σύνορα είναι συγκεκριμένες και συγκρατημένες. Η ανάμειξή του στο επεισόδιο με τον στολίσκο της Γάζας ήταν το αποτέλεσμα μιας λανθασμένης εκτίμησης της κατάστασης και όχι μια προσπάθεια να χρησιμοποιηθεί υπερβολική δύναμη. Η περιέργειά του για στρατιωτικά θέματα, στο βαθμό που υπάρχει, εστιάζεται σε στρατηγικούς σχεδιασμούς ανάπτυξης δυνάμεων στον αέρα και την θάλασσα. Η μαρτυρία του στην Επιτροπή Τούρκελ, η οποία διεξάγει έρευνα για το επεισόδιο, οπού περιέγραψε πως ελήφθη η απόφαση να εμποδιστεί ο Τουρκικός στολίσκος, έδειξε ότι βαριέται με τις επιχειρησιακές λεπτομέρειες αποστολών και δεν τις ακούει. Νιώθει πολύ πιο οικεία όταν φοβερίζει τα Ηνωμένα Έθνη από όταν παρακολουθεί ασκήσεις μεραρχιών ή όταν βρίσκεται σε αίθουσες πολεμικών σχεδιασμών και επισκέπτεται ελάχιστα τις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις.
Η στάση του απέναντι στους Παλαιστινίους είναι καθοριστική. Ο Νετανιάχου δεν μαγεύεται από την ιστορία των Αράβων και τον πολιτισμό τους. Οι γείτονες του δεν τον ενδιαφέρον. Σε αντίθεση με τον Αριέλ Σαρόν δεν μισεί τους Άραβες. Του αρέσει να διασταυρώνει τα ξίφη του με τους Παλαιστινίους σε σχέση με την ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων, να πολεμά για την αναγνώριση των αναντίρρητων δικαιωμάτων των Εβραίων στη Γη του Ισραήλ και την Ιερουσαλήμ. Δεν υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη με τον Αμπάς. Ο Νετανιάχου προσέρχεται στις διαπραγματεύσεις με την επιφύλαξη ότι μπορεί να μην υπάρχει Παλαιστίνιος εταίρος για την ειρήνη.
Αλλά σε πρακτικό επίπεδο, η συνεργασία σε θέματα ασφάλειας με την Παλαιστινιακή Αρχή είναι πιο στενή από ποτέ άλλοτε και ο Πρωθυπουργός εργάζεται πιο σκληρά από τους προκατόχους του για να ενισχύσει την Παλαιστινιακή οικονομία και να απομακρύνει τα σημεία ελέγχου και τα μπλόκα. Θεωρεί ότι όσο περισσότερη δραστηριότητα υπάρχει στα περάσματα με την Δυτική Όχθη, τόσο λιγότερα θα είναι και τα κίνητρα για τρομοκρατικές επιθέσεις.
Ο Νετανιάχου έχτισε την καριέρα του εκφράζοντας την αντίθεση του σε αποχωρήσεις και παραχωρήσεις. Ακόμα και κατά την διάρκεια της τελευταίας εκλογικής εκστρατείας έλεγε ότι αντιτίθεται στην αρχή της δημιουργίας Παλαιστινιακού Κράτους σε συναντήσεις κεκλεισμένων των θυρών. Αλλά στη πρώτη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Ομπάμα τον Μάιο του 2009, δέχθηκε πιεστικό αίτημα να σταματήσουν όλες οι οικοδομικές δραστηριότητες πέρα από την Πράσινη Γραμμή, αρχής γενομένης στην Ανατολική Ιερουσαλήμ. Ήταν η τακτική «σοκ και δέος» του Αμερικανού Πρόεδρου την οποία του είχε εισηγηθεί ο προσωπάρχης του, Ραμ Εμμάνουελ.
Ο Ομπάμα δέχθηκε σφοδρή κριτική για αυτήν την προσέγγιση με το επιχείρημα ότι έδινε στους Παλαιστινίους μεγάλες ελπίδες για την επιβολή συμφωνίας και ενθάρρυνε τον Αμπάς να αποφύγει τις απευθείας συνομιλίες. Αλλά η επιθετικότητα του Ομπάμα έκανε θαύματα με τον Νετανιάχου, ο οποίος σταδιακά αποδέχθηκε την ιδέα των «δύο κρατών για δύο λαούς». Πάγωσε τις οικοδομικές δραστηριότητες στους οικισμούς για 10 μήνες, σταμάτησε σιωπηλά την οικοδόμηση στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, ήρε εν μέρει τον αποκλεισμό της Γάζας και συμφώνησε σε μια διεθνή έρευνα του επεισοδίου με τους στολίσκους (με την παρουσία ξένων παρατηρητών στην Επιτροπή Τούρκελ και με την συμμετοχή Ισραηλινών στην ομάδα που διόρισε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ).
Ο Νετανιάχου χαμήλωσε και τους τόνους στις διακηρύξεις του εναντίον του Ιράν και ανάγκασε τους Υπουργούς να τηρούν σιωπή και να αποφεύγουν τις απειλές εναντίον του Ιράν και να μην αντιδρούν σε ειδήσεις σε ξένα μέσα για την επικείμενη ιρανική πυρηνική βόμβα. Δεν δημιούργησε μια κατάσταση συναγερμού στο Ισραήλ και κρατά ένα χαμηλό προφίλ σε σχέση με τις στρατιωτικές προετοιμασίες για μια αναμέτρηση με το Ιράν (υπήρξαν εξαιρέσεις που δεν σχεδιάστηκαν όπως ήταν η πτώση ελικοπτέρου στη Ρουμανία). Η απειλές εναντίον του Ιράν γίνονται με άμεσο τρόπο με διαρροές στα ξένα ΜΜΕ όπως το πρόσφατο άρθρο του Τζέφρι Γκόλντμπεργκ στο περιοδικό Atlantic. Οι υψηλόβαθμοι υπουργοί λένε ότι ο συντονισμός και οι συνεννοήσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ για το Ιράν έχουν γίνει πολύ στενότερες τον τελευταίο χρόνο όπως μαρτυρούν οι πολλαπλές συναντήσεις μεταξύ των επικεφαλείς των ενόπλων δυνάμεων των δύο χωρών.
Κατανοώντας τη δύναμη Ο Νετανιάχου ανήρθε στην εξουσία της χώρας μέσω των Ηνωμένων Εθνών και της τηλεόρασης. Το πρότυπό του είναι ο Τέοντορ Χερτσλ, ο πατέρας του πολιτικού Σιωνισμού ο οποίος πολέμησε για την υποστήριξη των μεγάλων δυνάμεων. Ως πρώην διπλωμάτης, ο Νετανιάχου κατανοεί και εκτιμά την δύναμη, όπως φαίνεται στο σλόγκαν που επαναλάμβανε κατά την διάρκεια της εποχής του Όσλο: «εάν δώσουν κάτι, θα πάρουν». Αυτό αποτελεί κλειδί για να κατανοηθεί η πολύπλοκη σχέση του με τον Ομπάμα.
Όταν ο Νίξον πραγματοποίησε την ιστορική επίσκεψή στο Πεκίνο έγραψε για τον εαυτό του σημειώσεις, καταγράφοντας τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας κάτω από τρείς τίτλους: «αυτά που θέλουν αυτοί, «αυτά που θέλουμε εμείς» και «αυτά που θέλουν και οι δύο πλευρές». (Ακόμα και το 1972 ο Νίξον είχε προβλέψει ότι η Κίνα η οποία είχε μόλις εξέλθει από την Πολιτιστική Επανάσταση, θα γινόταν υπερδύναμη).
Θα είχε ενδιαφέρον να μάθει κανείς εάν ο Νετανιάχου έγραψε παρόμοιες σημειώσεις πριν επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο. Εάν υπάρχουν μπορεί να λένε πάνω κάτω τα εξής: «Ο Πρόεδρος θέλει την υποστήριξη των Εβραίων στις εκλογές για το Κογκρέσο και μετά στις Προεδρικές εκλογές, θέλει να δείξει ένα προηγμένο παλαιστινιακό κράτος και να αποφύγει έναν περιφερειακό πόλεμο. Εγώ θέλω να παραμείνω στην εξουσία, να εμποδίσω το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και να βγάλω το Ισραήλ από την διεθνή απομόνωση. Και οι δυο μας θέλουμε να ενισχύσουμε τα μετριοπαθή καθεστώτα στα αραβικά κράτη, να εμποδίσουμε την αυξανόμενη δύναμη του Ιράν και να διατηρήσουμε το Ισραήλ υπό την κηδεμονία της Αμερικής.
Στην τελευταία συνάντησή του με τον Ομπάμα στις 7 Ιουλίου, ο Νετανιάχου έφτασε σε συμφωνία με τον Αμερικανό Πρόεδρο, ο οποίος χαρακτήρισε ως «άριστη» την συνάντηση. Το αποτέλεσμα ήταν οι απευθείας συνομιλίες με τους Παλαιστινίους που θα ξεκινήσουν την Πέμπτη στην Ουάσιγκτον.
Μετά το πέρας της συνάντησης Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ο Πρωθυπουργός εκφράστηκε με νέο τρόπο για το παλαιστινιακό ζήτημα. Στη διπλωματία πάντοτε όλοι ισχυρίζονται ότι η άλλη πλευρά προέβη σε παραχωρήσεις. ( Ο πρώην Πρωθυπουργός της Κίνας, ο Τσου Εν Λάι είπε στo Πολίτμπυρο ότι ο Νίξον ήταν εκείνος που ζήτησε να επισκεφθεί την Κίνα και μάλιστα «ντυμένος σαν πόρνη κτυπώντας την πισινή μας πόρτα»)
Ενδεχομένως ο Νετανιάχου να έδειξε στον Ομπάμα ένα χάρτη της συμφωνίας που θα παρουσιάσει στον Αμπάς μαζί με έναν κατάλογο οικισμών που θα εκκενωθούν. Η ίσως – και αυτό είναι το πιθανότερο - αρκέστηκε σε γενικόλογες δηλώσεις του τύπου «δεν εξελέγη απλώς για να κάθομαι στην καρέκλα μου και – θέλω να προχωρήσω σε αλλαγές», προκαλώντας ουσιαστικά τον Πρόεδρο που έχει βραβευθεί με Νομπέλ Ειρήνης να προχωρήσει σε απευθείας διαπραγματεύσεις.
Οι θέσεις του κ. Νετανιάχου στην έναρξη των διαπραγματεύσεων είναι ότι θα πρέπει να υπάρχουν «δύο κράτη για δύο λαούς» και εστιάζονται σε τρία αιτήματα: την ασφάλεια, δηλαδή την αποστρατικοποίηση τους παλαιστινιακού κράτους και την εγκατάσταση των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων στην Κοιλάδα του Ιορδάνη προκειμένου να εμποδιστεί η μεταφορά βαρέων όπλων και ρουκετών στην Δυτική Όχθη. Η αναγνώριση του Ισραήλ ως το «κράτους του Εβραϊκού λαού», κάτι που οι Παλαιστίνιοι αρνούνται πεισματικά να πράξουν, η επιστροφή των Παλαιστινίων προσφύγων μόνο στην Παλαιστίνη, και όχι στο Ισραήλ, και μια διακήρυξη για το «τέλος της σύγκρουσης» για να αποφευχθούν μελλοντικές διεκδικήσεις των Αράβων για αυτονομία ή ανεξαρτησία στην έρημο του Νέγκεβ και την περιοχή της Γαλιλαίας.
Οι Παλαιστίνιοι ήλπιζαν ότι ο Ομπάμα θα επέβαλε μια τελική συμφωνία στο Ισραήλ. Επιθυμία του Νετανιάχου είναι ο Ομπάμα να επιβάλλει μια ενδιάμεση λύση στους Παλαιστινίους που καθορίζει τα σύνορα και τα θέματα ασφάλειας, όπου τα άρθρα σχετικά με την ιστορική ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων δηλαδή η απαίτηση για την αναγνώριση του Ισραήλ ως το κράτος του Εβραϊκού Λαού και η απαίτηση για το δικαίωμα της επιστροφής των Παλαιστινίων προσφύγων ουσιαστικά θα ακύρωναν ή μία την άλλη και θα έβγαιναν από τη μέση. Το αποτέλεσμα θα ήταν ένα παλαιστινιακό κράτος σε προσωρινά σύνορα.
Επίσης ενδιαφέρον έχουν αυτά που δεν λέει ο Νετανιάχου. Δεν θεωρεί τους οικισμούς σημαντικούς για την ασφάλεια και δεν επισκέπτεται οικισμούς εκτός από τα μεγάλα μπλόκα οικισμών. Οι δηλώσεις του για την Ιερουσαλήμ είναι ασαφή (δήλωσε πρόσφατα ότι δεν θα διαχωριστεί η πόλη αλλά δεν είπε ότι θα παραμείνει υπό ισραηλινή κυριαρχία). Και τα έκανε όλα αυτά πριν κάτσει να κάνει μια σοβαρή συζήτηση με τον Αμπάς.
Όταν ο Νίξον έφτασε στην Κίνα έγραψε ένα νέο μήνυμα για το εαυτό του όπου συνοπτικά περιέγραφε τον σκοπό της επίσκεψής του: «μια ανταλλαγή που αφορά την Ταϊβάν και το Βιετνάμ». Η Αμερική ήθελε να αποχωρήσει από το Βιετνάμ και να ταπεινωθεί όσο το λιγότερο δυνατόν και η Κίνα ήθελε την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το γειτονικό της νησί.
Στην περίπτωση του Ομπάμα και του Νετανιάχου, η συμφωνία μπορεί να συνοψιστεί ως εξής: «το Ιράν για τους οικισμούς». Όσο σκληρότερη γραμμή πάρει η Ουάσιγκτον απέναντι στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα ή όσο περισσότερη ελευθερία δράσης δώσει στο Ισραήλ, τόσες περισσότερες παραχωρήσεις θα κάνει το Ισραήλ στη Δυτική Όχθη. Αυτή είναι η βάση της πολιτικής του Νετανιάχου. Θεωρεί ως πρωταρχικό του στόχο να εμποδίσει το «Δεύτερο Ολοκαύτωμα» που σχεδιάζει ο Ιρανός Πρόεδρος Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ.
Ο Νετανιάχου χρειάζεται τους Παλαιστινίους για να σπάσει την διεθνή απομόνωση του Ισραήλ και για να ισχυροποιήσει την θέση του απέναντι στο Ιράν ακόμα και για να δώσει νομιμοποίηση σε μια πιθανή μελλοντική επίθεση. Το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί για τις διαπραγματεύσεις – οι οποίες θα διαρκέσουν μέχρι τον Αύγουστο του 2011 – του παρέχουν χρόνο και πολιτική ηρεμία αφού επιλύσει την κρίση που αναμένεται να δημιουργηθεί όταν το πάγωμα της κατασκευής οικισμών λήξει.
Οι ικανότητες του ως πολιτικός και διπλωμάτης θα δοκιμαστούν – και έχει καλά χαρτιά να τραβήξει τόσο με τους Παλαιστινίους που επιθυμούν περισσότερα εδάφη και εξουσία στη Δυτική Όχθη – όσο και με τον δικό του κυβερνητικό συνασπισμό, ο οποίος μέχρι στιγμής έχει υποστηρίξει τις κινήσεις του. Όταν ανακοίνωσε το πάγωμα των οικισμών, ο Νετανιάχου υποσχέθηκε ότι όταν λήξει το μορατόριουμ «θα επιστρέψουν στην κατασκευαστική πολιτική των προηγούμενων κυβερνήσεων». Οι τελευταίες δύο κυβερνήσεις, αυτές του Σαρόν και του Όλμερτ, έκτιζαν μόνο στα μεγάλα συγκροτήματα των οικισμών σε μέρη τα οποία ο Νετανιάχου έχει υποσχεθεί ότι θα παραμείνουν στο Ισραήλ για πάντα – και εμπόδισαν την ανάπτυξη πέρα από τον διαχωριστικό φράχτη.
Όλοι οι πρωθυπουργοί που συμμετείχαν στην πολιτική διαδικασία της διαπραγμάτευσης από τον Ραμπίν μέχρι τον Όλμερτ προχώρησαν πολύ πιο πέρα στις συνομιλίες με τους Παλαιστινίους από ότι είχαν αρχικά σχεδιάσει. Το ίδιο πιθανότατα θα συμβεί με την περίπτωση του Νετανιάχου, εάν συνεχιστούν οι συνομιλίες όπως συνέβη με τον Γκορμπατσόφ και τον Νίξον. Ο Πρωθυπουργός το καταλαβαίνει αυτό και ζητά να του δοθεί μια ευκαιρία.
«Όταν φτάνει κανείς στη δική μου προχωρημένη ηλικία, δεν επιστρέφεις για να περνάς τον χρόνο στου στην εξουσία. Εξάλλου δεν είναι τόσο ευχάριστο», δήλωσε τον τελευταίο μήνα στη Νέα Υόρκη.«Επιστρέφεις για να κάνεις κάτι. Είμαι προετοιμασμένος να κάνω κάτι και είμαι διατεθειμένος να πάρω ρίσκα. Δεν θα ρισκάρω την ασφάλειά μας, αλλά είμαι διατεθειμένος να πάρω πολιτικό ρίσκο.»
Εμείς θα παρακολουθούμε.
http://www.haaretz.com/magazine/week-s-end/netanyahu-may-be-a-latter-day-gorbachev-1.310509
Η έναρξη των απευθείας διαπραγματεύσεων με τους Παλαιστινίους οδηγεί και πάλι στο ερώτημα: Ποιος είναι ο Μπενιαμίν Νετανιάχου; Είναι ο δικός μας Γκορμπατσόφ, ο μεγάλος μεταρρυθμιστής που θα δώσει ένα τέλος στην Ισραηλινή κυριαρχία στις Παλαιστινιακές περιοχές; Είναι ένας «Νίξον που πήγε στην Κίνα»,δηλαδή ένας δεξιός ο οποίος αποκήρυξε το παρελθόν του και άλλαξε το συσχετισμό δυνάμεων με μια ευφυέστατη διπλωματική κίνηση; Ή είναι ο «παλιός Μπίμπι» που παρουσιάζουν οι αντίπαλοι του, ένας ταχυδακτυλουργός ο οποίος φοβάται τον πατέρα του Μπεντσιόν και τη σύζυγό του Σάρα, ένας νευρικός ηγέτης ο οποίος διστάζει να πάρει αποφάσεις και περνά τον χρόνο του κάνοντας πολιτικές ντρίμπλες.
Φωτογραφία: Yizhar Shkedi
Μια εξέταση των δηλώσεων και πράξεων του κ. Νετανιάχου στους 17 μήνες που έχουν περάσει από τότε που ανέλαβε την εξουσία ενισχύουν το πρώτο επιχείρημα. Η σημερινή κυβέρνηση Νετανιάχου είναι η πιο φιλοειρηνική από την εποχή της δολοφονίας του Γιτζχάκ Ραμπίν. Ο δεξιός ηγέτης δείχνει πολύ περισσότερη αυτοσυγκράτηση από τους προκάτοχούς του, όχι μόνο σε ότι αφορά την χρήση του στρατού αλλά και σε σχέση με την επέκταση των οικισμών. Υποστηρίζει την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους δίπλα στο Ισραήλ και τώρα επιστρέφει στις διαπραγματεύσεις για μια τελική συμφωνία ειρήνης.
Ο Μίχαηλ Γκόρμπατσοφ εξελέγη ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος στη Σοβιετική Ένωση για να διασώσει ένα αποδυναμωμένο σύστημα. Ο Νετανιάχου επέστρεψε στη εξουσία ως ηγέτης ενός δεξιού κυβερνητικού συνασπισμού» «για να διασώσει την Γη του Ισραήλ» μετά την «απαγκίστρωση» του Αριέλ Σαρόν από των Λωρίδα της Γάζας και τα σχέδια του Έχουντ Όλμερτ για περαιτέρω αποχωρήσεις από τις παλαιστινιακές περιοχές. Η πρώτη απόφαση που πήρε ο Νετανιάχου ήταν να σταματήσει την διαδικασία της Αννάπολης (χαρακτήρισε την κίνηση ως «μια επανεκτίμηση της πολιτικής»). Ο Γκορμπαστόφ επανεκτίμησε τις μεθόδους των Σοβιετικών και προσπάθησε να τις διορθώσει, μέχρι που κατέρρευσε το σύστημα. Με τον ίδιο τρόπο ο Νετανιάχου έχει βρεθεί σε μια θέση που ήθελε να αποφύγει. Δηλαδή βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις που αφορούν τα «κεντρικά ζητήματα» της Ιερουσαλήμ, των συνόρων και των προσφύγων οι οποίες διεξάγονται υπό την αιγίδα μια αμερικανικής κυβέρνησης που προσπαθεί να τερματίσει την ισραηλινή κατοχή στα παλαιστινιακά εδάφη.
Αλλά ο Νετανιάχου δεν κάνει υπεκφυγές. Αντίθετα, προσήλθε στις διαπραγματεύσεις με ενθουσιασμό, αφού απεγκλωβίστηκε από τις εκ του σύνεγγυς συνομιλίες που του επέβαλαν οι Παλαιστίνιοι και κέρδισε την υποστήριξη του Πρόεδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα και του Αραβικού Συνδέσμου για να επιβάλλει απευθείας διαπραγματεύσεις στον Παλαιστίνιο Πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς. Σε κάθε μέρος που πηγαίνει ο Νετανιάχου υπόσχεται ότι έχει δεσμευτεί να φτάσει σε μια συμφωνία, κάτι το οποίο σημαίνει τον διαχωρισμό της χώρας σε δύο κράτη – το Ισραήλ και την Παλαιστίνη.
Βέβαια αυτή η μετριοπάθεια προήλθε έπειτα από πιέσεις, δεν ήταν μια ξαφνική αποκάλυψη. Ο Γκορμπατσόφ και ο Νίξον προχώρησαν σε τεράστιες αλλαγές επειδή δεν είχαν άλλες επιλογές αφού αναγνώρισαν τις αδυναμίες τους, όχι επειδή υιοθέτησαν ξαφνικά την ιδεολογία των αντιπάλων τους. Πίσω από την στροφή βρίσκεται το γεγονός ότι συνειδητοποίησαν ότι βρίσκονταν στρατηγικά σε μειονεκτική θέση.
Στο εσωτερικό μέτωπο, λόγο έλλειψης αντιπάλων, ο Νετανιάχου έχει περισσότερη πολιτική δύναμη από οποιονδήποτε άλλο Πρωθυπουργό της τελευταίας γενιάς. Αλλά κοιτάζοντας στο εξωτερικό, ο Νετανιάχου φοβάται την αυξανόμενη διεθνή απομόνωση του Ισραήλ και την αυξανόμενη δύναμη του Ιράν καθώς φτάνει όλο και πιο κοντά στην απόκτηση πυρηνικών. Η γραμμή που ακολουθεί ο Νετανιάχου είναι ξεκάθαρη: το Ισραήλ χρειάζεται διεθνή υποστήριξη και οι σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι η πρώτη προτεραιότητα, πολύ περισσότερο από μια δεξιά ιδεολογία. Κάθε φορά που ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει ένα πιεστικό αίτημα από τον Ομπάμα, υπακούει.
Κατανοώντας την ισορροπία δυνάμεωνΓια να είναι κάποιος επιτυχημένος ηγέτης αυτό προϋποθέτει την κατανόηση της ισορροπίας δυνάμεων και την ετοιμότητα να προσαρμοστεί η ιδεολογία στην πραγματικότητα. Αυτό έπραξαν όλοι οι πρωθυπουργοί από τον Νταβίντ Μπεν Γκουριόν ο οποίος αποχώρησε από το Σινά μετά την διακήρυξη της «τρίτης Εβραϊκής κοινοπολιτείας», μέχρι τον Γιτζχάκ Σαμίρ στον Πόλεμο του Κόλπου και την Σύσκεψη της Μαδρίτης καθώς και ο Αριέλ Σαρόν, ο οποίος εκκένωσε τους οικισμούς στη Γάζας και αποκήρυξε τις προηγούμενες δηλώσεις του σύμφωνα με τις οποίες αυτά που ισχύουν για το Νετσαρίμ ισχύουν και για το Τελ Αβίβ.
Τα παγκόσμια ΜΜΕ αποκαλούν την Κυβέρνηση Νετανιάχου σκληροπυρηνική αλλά η δεξιά προσέγγισή του στρέφεται στη εσωτερική πολιτική. Συναντάται στις μάχες εναντίον των πολιτικών φιλοδοξιών της αραβικής κοινότητας του Ισραήλ και των αριστερών ακαδημαϊκών. Πέρα από τον διαχωριστικό φράχτη ο Νετανιάχου συμπεριφέρεται σαν αριστερός. Σύμφωνα με τον χαρακτήρα του, όπως έκανε στην πρώτη θητεία του, χρησιμοποιεί συγκρατημένα την στρατιωτική ισχύ. Οι αντιδράσεις του σε πυροβολισμούς στα σύνορα είναι συγκεκριμένες και συγκρατημένες. Η ανάμειξή του στο επεισόδιο με τον στολίσκο της Γάζας ήταν το αποτέλεσμα μιας λανθασμένης εκτίμησης της κατάστασης και όχι μια προσπάθεια να χρησιμοποιηθεί υπερβολική δύναμη. Η περιέργειά του για στρατιωτικά θέματα, στο βαθμό που υπάρχει, εστιάζεται σε στρατηγικούς σχεδιασμούς ανάπτυξης δυνάμεων στον αέρα και την θάλασσα. Η μαρτυρία του στην Επιτροπή Τούρκελ, η οποία διεξάγει έρευνα για το επεισόδιο, οπού περιέγραψε πως ελήφθη η απόφαση να εμποδιστεί ο Τουρκικός στολίσκος, έδειξε ότι βαριέται με τις επιχειρησιακές λεπτομέρειες αποστολών και δεν τις ακούει. Νιώθει πολύ πιο οικεία όταν φοβερίζει τα Ηνωμένα Έθνη από όταν παρακολουθεί ασκήσεις μεραρχιών ή όταν βρίσκεται σε αίθουσες πολεμικών σχεδιασμών και επισκέπτεται ελάχιστα τις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις.
Η στάση του απέναντι στους Παλαιστινίους είναι καθοριστική. Ο Νετανιάχου δεν μαγεύεται από την ιστορία των Αράβων και τον πολιτισμό τους. Οι γείτονες του δεν τον ενδιαφέρον. Σε αντίθεση με τον Αριέλ Σαρόν δεν μισεί τους Άραβες. Του αρέσει να διασταυρώνει τα ξίφη του με τους Παλαιστινίους σε σχέση με την ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων, να πολεμά για την αναγνώριση των αναντίρρητων δικαιωμάτων των Εβραίων στη Γη του Ισραήλ και την Ιερουσαλήμ. Δεν υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη με τον Αμπάς. Ο Νετανιάχου προσέρχεται στις διαπραγματεύσεις με την επιφύλαξη ότι μπορεί να μην υπάρχει Παλαιστίνιος εταίρος για την ειρήνη.
Αλλά σε πρακτικό επίπεδο, η συνεργασία σε θέματα ασφάλειας με την Παλαιστινιακή Αρχή είναι πιο στενή από ποτέ άλλοτε και ο Πρωθυπουργός εργάζεται πιο σκληρά από τους προκατόχους του για να ενισχύσει την Παλαιστινιακή οικονομία και να απομακρύνει τα σημεία ελέγχου και τα μπλόκα. Θεωρεί ότι όσο περισσότερη δραστηριότητα υπάρχει στα περάσματα με την Δυτική Όχθη, τόσο λιγότερα θα είναι και τα κίνητρα για τρομοκρατικές επιθέσεις.
Ο Νετανιάχου έχτισε την καριέρα του εκφράζοντας την αντίθεση του σε αποχωρήσεις και παραχωρήσεις. Ακόμα και κατά την διάρκεια της τελευταίας εκλογικής εκστρατείας έλεγε ότι αντιτίθεται στην αρχή της δημιουργίας Παλαιστινιακού Κράτους σε συναντήσεις κεκλεισμένων των θυρών. Αλλά στη πρώτη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Ομπάμα τον Μάιο του 2009, δέχθηκε πιεστικό αίτημα να σταματήσουν όλες οι οικοδομικές δραστηριότητες πέρα από την Πράσινη Γραμμή, αρχής γενομένης στην Ανατολική Ιερουσαλήμ. Ήταν η τακτική «σοκ και δέος» του Αμερικανού Πρόεδρου την οποία του είχε εισηγηθεί ο προσωπάρχης του, Ραμ Εμμάνουελ.
Ο Ομπάμα δέχθηκε σφοδρή κριτική για αυτήν την προσέγγιση με το επιχείρημα ότι έδινε στους Παλαιστινίους μεγάλες ελπίδες για την επιβολή συμφωνίας και ενθάρρυνε τον Αμπάς να αποφύγει τις απευθείας συνομιλίες. Αλλά η επιθετικότητα του Ομπάμα έκανε θαύματα με τον Νετανιάχου, ο οποίος σταδιακά αποδέχθηκε την ιδέα των «δύο κρατών για δύο λαούς». Πάγωσε τις οικοδομικές δραστηριότητες στους οικισμούς για 10 μήνες, σταμάτησε σιωπηλά την οικοδόμηση στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, ήρε εν μέρει τον αποκλεισμό της Γάζας και συμφώνησε σε μια διεθνή έρευνα του επεισοδίου με τους στολίσκους (με την παρουσία ξένων παρατηρητών στην Επιτροπή Τούρκελ και με την συμμετοχή Ισραηλινών στην ομάδα που διόρισε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ).
Ο Νετανιάχου χαμήλωσε και τους τόνους στις διακηρύξεις του εναντίον του Ιράν και ανάγκασε τους Υπουργούς να τηρούν σιωπή και να αποφεύγουν τις απειλές εναντίον του Ιράν και να μην αντιδρούν σε ειδήσεις σε ξένα μέσα για την επικείμενη ιρανική πυρηνική βόμβα. Δεν δημιούργησε μια κατάσταση συναγερμού στο Ισραήλ και κρατά ένα χαμηλό προφίλ σε σχέση με τις στρατιωτικές προετοιμασίες για μια αναμέτρηση με το Ιράν (υπήρξαν εξαιρέσεις που δεν σχεδιάστηκαν όπως ήταν η πτώση ελικοπτέρου στη Ρουμανία). Η απειλές εναντίον του Ιράν γίνονται με άμεσο τρόπο με διαρροές στα ξένα ΜΜΕ όπως το πρόσφατο άρθρο του Τζέφρι Γκόλντμπεργκ στο περιοδικό Atlantic. Οι υψηλόβαθμοι υπουργοί λένε ότι ο συντονισμός και οι συνεννοήσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ για το Ιράν έχουν γίνει πολύ στενότερες τον τελευταίο χρόνο όπως μαρτυρούν οι πολλαπλές συναντήσεις μεταξύ των επικεφαλείς των ενόπλων δυνάμεων των δύο χωρών.
Κατανοώντας τη δύναμη Ο Νετανιάχου ανήρθε στην εξουσία της χώρας μέσω των Ηνωμένων Εθνών και της τηλεόρασης. Το πρότυπό του είναι ο Τέοντορ Χερτσλ, ο πατέρας του πολιτικού Σιωνισμού ο οποίος πολέμησε για την υποστήριξη των μεγάλων δυνάμεων. Ως πρώην διπλωμάτης, ο Νετανιάχου κατανοεί και εκτιμά την δύναμη, όπως φαίνεται στο σλόγκαν που επαναλάμβανε κατά την διάρκεια της εποχής του Όσλο: «εάν δώσουν κάτι, θα πάρουν». Αυτό αποτελεί κλειδί για να κατανοηθεί η πολύπλοκη σχέση του με τον Ομπάμα.
Όταν ο Νίξον πραγματοποίησε την ιστορική επίσκεψή στο Πεκίνο έγραψε για τον εαυτό του σημειώσεις, καταγράφοντας τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας κάτω από τρείς τίτλους: «αυτά που θέλουν αυτοί, «αυτά που θέλουμε εμείς» και «αυτά που θέλουν και οι δύο πλευρές». (Ακόμα και το 1972 ο Νίξον είχε προβλέψει ότι η Κίνα η οποία είχε μόλις εξέλθει από την Πολιτιστική Επανάσταση, θα γινόταν υπερδύναμη).
Θα είχε ενδιαφέρον να μάθει κανείς εάν ο Νετανιάχου έγραψε παρόμοιες σημειώσεις πριν επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο. Εάν υπάρχουν μπορεί να λένε πάνω κάτω τα εξής: «Ο Πρόεδρος θέλει την υποστήριξη των Εβραίων στις εκλογές για το Κογκρέσο και μετά στις Προεδρικές εκλογές, θέλει να δείξει ένα προηγμένο παλαιστινιακό κράτος και να αποφύγει έναν περιφερειακό πόλεμο. Εγώ θέλω να παραμείνω στην εξουσία, να εμποδίσω το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και να βγάλω το Ισραήλ από την διεθνή απομόνωση. Και οι δυο μας θέλουμε να ενισχύσουμε τα μετριοπαθή καθεστώτα στα αραβικά κράτη, να εμποδίσουμε την αυξανόμενη δύναμη του Ιράν και να διατηρήσουμε το Ισραήλ υπό την κηδεμονία της Αμερικής.
Στην τελευταία συνάντησή του με τον Ομπάμα στις 7 Ιουλίου, ο Νετανιάχου έφτασε σε συμφωνία με τον Αμερικανό Πρόεδρο, ο οποίος χαρακτήρισε ως «άριστη» την συνάντηση. Το αποτέλεσμα ήταν οι απευθείας συνομιλίες με τους Παλαιστινίους που θα ξεκινήσουν την Πέμπτη στην Ουάσιγκτον.
Μετά το πέρας της συνάντησης Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ο Πρωθυπουργός εκφράστηκε με νέο τρόπο για το παλαιστινιακό ζήτημα. Στη διπλωματία πάντοτε όλοι ισχυρίζονται ότι η άλλη πλευρά προέβη σε παραχωρήσεις. ( Ο πρώην Πρωθυπουργός της Κίνας, ο Τσου Εν Λάι είπε στo Πολίτμπυρο ότι ο Νίξον ήταν εκείνος που ζήτησε να επισκεφθεί την Κίνα και μάλιστα «ντυμένος σαν πόρνη κτυπώντας την πισινή μας πόρτα»)
Ενδεχομένως ο Νετανιάχου να έδειξε στον Ομπάμα ένα χάρτη της συμφωνίας που θα παρουσιάσει στον Αμπάς μαζί με έναν κατάλογο οικισμών που θα εκκενωθούν. Η ίσως – και αυτό είναι το πιθανότερο - αρκέστηκε σε γενικόλογες δηλώσεις του τύπου «δεν εξελέγη απλώς για να κάθομαι στην καρέκλα μου και – θέλω να προχωρήσω σε αλλαγές», προκαλώντας ουσιαστικά τον Πρόεδρο που έχει βραβευθεί με Νομπέλ Ειρήνης να προχωρήσει σε απευθείας διαπραγματεύσεις.
Οι θέσεις του κ. Νετανιάχου στην έναρξη των διαπραγματεύσεων είναι ότι θα πρέπει να υπάρχουν «δύο κράτη για δύο λαούς» και εστιάζονται σε τρία αιτήματα: την ασφάλεια, δηλαδή την αποστρατικοποίηση τους παλαιστινιακού κράτους και την εγκατάσταση των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων στην Κοιλάδα του Ιορδάνη προκειμένου να εμποδιστεί η μεταφορά βαρέων όπλων και ρουκετών στην Δυτική Όχθη. Η αναγνώριση του Ισραήλ ως το «κράτους του Εβραϊκού λαού», κάτι που οι Παλαιστίνιοι αρνούνται πεισματικά να πράξουν, η επιστροφή των Παλαιστινίων προσφύγων μόνο στην Παλαιστίνη, και όχι στο Ισραήλ, και μια διακήρυξη για το «τέλος της σύγκρουσης» για να αποφευχθούν μελλοντικές διεκδικήσεις των Αράβων για αυτονομία ή ανεξαρτησία στην έρημο του Νέγκεβ και την περιοχή της Γαλιλαίας.
Οι Παλαιστίνιοι ήλπιζαν ότι ο Ομπάμα θα επέβαλε μια τελική συμφωνία στο Ισραήλ. Επιθυμία του Νετανιάχου είναι ο Ομπάμα να επιβάλλει μια ενδιάμεση λύση στους Παλαιστινίους που καθορίζει τα σύνορα και τα θέματα ασφάλειας, όπου τα άρθρα σχετικά με την ιστορική ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων δηλαδή η απαίτηση για την αναγνώριση του Ισραήλ ως το κράτος του Εβραϊκού Λαού και η απαίτηση για το δικαίωμα της επιστροφής των Παλαιστινίων προσφύγων ουσιαστικά θα ακύρωναν ή μία την άλλη και θα έβγαιναν από τη μέση. Το αποτέλεσμα θα ήταν ένα παλαιστινιακό κράτος σε προσωρινά σύνορα.
Επίσης ενδιαφέρον έχουν αυτά που δεν λέει ο Νετανιάχου. Δεν θεωρεί τους οικισμούς σημαντικούς για την ασφάλεια και δεν επισκέπτεται οικισμούς εκτός από τα μεγάλα μπλόκα οικισμών. Οι δηλώσεις του για την Ιερουσαλήμ είναι ασαφή (δήλωσε πρόσφατα ότι δεν θα διαχωριστεί η πόλη αλλά δεν είπε ότι θα παραμείνει υπό ισραηλινή κυριαρχία). Και τα έκανε όλα αυτά πριν κάτσει να κάνει μια σοβαρή συζήτηση με τον Αμπάς.
Όταν ο Νίξον έφτασε στην Κίνα έγραψε ένα νέο μήνυμα για το εαυτό του όπου συνοπτικά περιέγραφε τον σκοπό της επίσκεψής του: «μια ανταλλαγή που αφορά την Ταϊβάν και το Βιετνάμ». Η Αμερική ήθελε να αποχωρήσει από το Βιετνάμ και να ταπεινωθεί όσο το λιγότερο δυνατόν και η Κίνα ήθελε την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το γειτονικό της νησί.
Στην περίπτωση του Ομπάμα και του Νετανιάχου, η συμφωνία μπορεί να συνοψιστεί ως εξής: «το Ιράν για τους οικισμούς». Όσο σκληρότερη γραμμή πάρει η Ουάσιγκτον απέναντι στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα ή όσο περισσότερη ελευθερία δράσης δώσει στο Ισραήλ, τόσες περισσότερες παραχωρήσεις θα κάνει το Ισραήλ στη Δυτική Όχθη. Αυτή είναι η βάση της πολιτικής του Νετανιάχου. Θεωρεί ως πρωταρχικό του στόχο να εμποδίσει το «Δεύτερο Ολοκαύτωμα» που σχεδιάζει ο Ιρανός Πρόεδρος Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ.
Ο Νετανιάχου χρειάζεται τους Παλαιστινίους για να σπάσει την διεθνή απομόνωση του Ισραήλ και για να ισχυροποιήσει την θέση του απέναντι στο Ιράν ακόμα και για να δώσει νομιμοποίηση σε μια πιθανή μελλοντική επίθεση. Το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί για τις διαπραγματεύσεις – οι οποίες θα διαρκέσουν μέχρι τον Αύγουστο του 2011 – του παρέχουν χρόνο και πολιτική ηρεμία αφού επιλύσει την κρίση που αναμένεται να δημιουργηθεί όταν το πάγωμα της κατασκευής οικισμών λήξει.
Οι ικανότητες του ως πολιτικός και διπλωμάτης θα δοκιμαστούν – και έχει καλά χαρτιά να τραβήξει τόσο με τους Παλαιστινίους που επιθυμούν περισσότερα εδάφη και εξουσία στη Δυτική Όχθη – όσο και με τον δικό του κυβερνητικό συνασπισμό, ο οποίος μέχρι στιγμής έχει υποστηρίξει τις κινήσεις του. Όταν ανακοίνωσε το πάγωμα των οικισμών, ο Νετανιάχου υποσχέθηκε ότι όταν λήξει το μορατόριουμ «θα επιστρέψουν στην κατασκευαστική πολιτική των προηγούμενων κυβερνήσεων». Οι τελευταίες δύο κυβερνήσεις, αυτές του Σαρόν και του Όλμερτ, έκτιζαν μόνο στα μεγάλα συγκροτήματα των οικισμών σε μέρη τα οποία ο Νετανιάχου έχει υποσχεθεί ότι θα παραμείνουν στο Ισραήλ για πάντα – και εμπόδισαν την ανάπτυξη πέρα από τον διαχωριστικό φράχτη.
Όλοι οι πρωθυπουργοί που συμμετείχαν στην πολιτική διαδικασία της διαπραγμάτευσης από τον Ραμπίν μέχρι τον Όλμερτ προχώρησαν πολύ πιο πέρα στις συνομιλίες με τους Παλαιστινίους από ότι είχαν αρχικά σχεδιάσει. Το ίδιο πιθανότατα θα συμβεί με την περίπτωση του Νετανιάχου, εάν συνεχιστούν οι συνομιλίες όπως συνέβη με τον Γκορμπατσόφ και τον Νίξον. Ο Πρωθυπουργός το καταλαβαίνει αυτό και ζητά να του δοθεί μια ευκαιρία.
«Όταν φτάνει κανείς στη δική μου προχωρημένη ηλικία, δεν επιστρέφεις για να περνάς τον χρόνο στου στην εξουσία. Εξάλλου δεν είναι τόσο ευχάριστο», δήλωσε τον τελευταίο μήνα στη Νέα Υόρκη.«Επιστρέφεις για να κάνεις κάτι. Είμαι προετοιμασμένος να κάνω κάτι και είμαι διατεθειμένος να πάρω ρίσκα. Δεν θα ρισκάρω την ασφάλειά μας, αλλά είμαι διατεθειμένος να πάρω πολιτικό ρίσκο.»
Εμείς θα παρακολουθούμε.
http://www.haaretz.com/magazine/week-s-end/netanyahu-may-be-a-latter-day-gorbachev-1.310509
*Στην φωτογραφία διακρίνουμε τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου
Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου 2010
Η ελπίδα προέρχεται από τον Νετανιάχου
Από το "Βήμα της Κυριακής" αναδημοσιεύουμε το εξής άρθρο του έγκριτου διεθνούς Γάλλου αναλυτή και πρώην διευθυντή της "Le Monde" Jean Marie Colombani, αναφορικά με τις θέσεις του Πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, στις νέες απευθείας ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν με τους Παλαιστινίους στην Ουάσιγκτον πριν περίπου δύο εβδομάδες.
"Η ελπίδα προέρχεται αυτή τη φορά από τον Νετανιάχου"
Jean-Marie Colombani
"Το Βήμα"
Κυριακή 5 Σεπτεμβρίου 2010
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=46&ct=6&artId=314809&dt=05/09/2010
Oυδείς μπορεί να γνωρίζει ή να προβλέψει των αποτέλεσμα των συζητήσεων στην Ουάσιγκτον μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων μετά την πρωτοβουλία του αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα . Των συζητήσεων εκεί προηγήθηκαν διμερείς διαβουλεύσεις (Ομπάμα- Νετανιάχου και Ομπάμα - Αμπάς) για τις οποίες μπορούμε να πούμε ότι τουλάχιστον έδωσαν την ευκαιρία τα θέματα να τεθούν σε ένα πλαίσιο. Επί της ουσίας δύο πράγματα μπορούμε να περιμένουμε: είτε ότι οι δύο πλευρές θα μείνουν προσκολλημένες σε όσα υποστηρίζουν δημοσίως και σε αυτήν την περίπτωση δεν θα προκύψει τίποτε από τις συζητήσεις της Ουάσιγκτον. Είτε ότι οι δύο πλευρές είναι έτοιμες να κάνουν υποχωρήσεις στο πλαίσιο των μυστικών διαβουλεύσεων και επομένως μπορεί να προκύψει μια συμφωνία προς γενική έκπληξη όλων. Τουλάχιστον σε δύο τομείς: στα σύνορα και στην ασφάλεια. Αντιθέτως, με δυσκολία θα υπάρξει κινητικότητα για την Ιερουσαλήμ (παρά την πρόταση του Εούντ Μπαράκ να κάνει το κάθε κράτος πρωτεύουσά του το δικό του τμήμα της πόλης) ή ακόμη και για το θέμα των παλαιστίνιων προσφύγων και των εποικισμών. Κατά παράδοξο τρόπο η ελπίδα προέρχεται αυτή τη φορά από τον Νετανιάχου. Στο παρελθόν οι Παλαιστίνιοι εκπροσωπούνταν από τον ισχυρό άνδρα τους Γιάσερ Αραφάτ και οι Ισραηλινοί από έναν πολιτικά αδύναμο ηγέτη- δυστυχώς! Γιατί επιθυμούσε ειλικρινά να πετύχει! Σήμερα τα πράγματα έχουν αντιστραφεί. Οι Παλαιστίνιοι είναι διχασμένοι μεταξύ της εξουσίας της Παλαιστινιακής Αρχής στα Κατεχόμενα και της δικτατορικής εξουσίας της Χαμάς στη Γάζα. Ενώ ο ισραηλινός πρωθυπουργός, ως επικεφαλής μεγάλου συνασπισμού, είναι σε πλεονεκτική θέση. Απόδειξη της καλής του θέλησης: η επίθεση της Χαμάς στα Κατεχόμενα δεν επηρέασε, όπως θα μπορούσε, την αποδοχή από το Ισραήλ της πρόσκλησης για τη συνάντηση στην Ουάσιγκτον. Γι΄ αυτό υπάρχει βαθύτερη αιτία: το Ισραήλ έχει ανάγκη να διατηρήσει τις καλές σχέσεις του με τις Ηνωμένες Πολιτείες, επειδή τη στάση του Ισραήλ προσδιορίζει πλέον το ιρανικό ζήτημα. Τα πυρηνικά όπλα, κατ΄ αρχάς, αλλά και ο ρόλος-κλειδί του Ιράν στην πολιτική της Χαμάς στη Γάζα (και εσχάτως στα Κατεχόμενα) και στην πολιτική της Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Υπό αυτό το πρίσμα, η επανάληψη της ειρηνευτικής διαδικασίας από τον Μπαράκ Ομπάμα ήταν απαραίτητη στο πλαίσιο της προσπάθειας της Ουάσιγκτον να καθησυχάσει το Ισραήλ, σε μια στιγμή κατά την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να αποφύγουν τις αεροπορικές επιθέσεις των Ισραηλινών στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Ομοίως, ήταν σημαντικό να διαβεβαιώσουν τις (σουνιτικές) αραβικές χώρες, που φοβούνται την πιθανότητα να φανούν αδύναμοι οι Αμερικανοί απέναντι στο Ιράν: το γεγονός ότι καταβάλλεται ειρηνευτική προσπάθεια στην κεντρική σκηνή (όπου παραμένει η διένεξη Ισραηλινών και Παλαιστινίων) οφείλεται στην ανάγκη να απονομιμοποιηθούν οι ένοπλοι βραχίονες του Ιράν, η Χαμάς και η Χεζμπολάχ. Σε αυτό το κλίμα η αμερικανική υπομονή δεν μπορεί να αποδειχθεί μάταιη: ο τόνος από τις πρώτες συζητήσεις στην Ουάσιγκτον είναι ενθαρρυντικός. Την ίδια στιγμή η Συρία μοιάζει να θέλει να απαγκιστρωθεί από την επιρροή του Ιράν, όπως μαρτυρούν οι συνομιλίες που είχαν ο πρόεδρος Ελ Ασαντ και ο τούρκος πρωθυπουργός Ερντογάν. Την ώρα που ο τελευταίος άλλαζε στρατόπεδο, γυρίζοντας την πλάτη στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο Ισραήλ, ο σύρος πρόεδρος τόνιζε στον τούρκο πρωθυπουργό ότι είναι πολύ ωραίο να παίζει τον ρόλο της γέφυρας μεταξύ Ανατολής και Δύσης, υπό τον όρο ότι θα παραμείνει σε αυτήν τη θέση! Αλλο ενθαρρυντικό στοιχείο: η πολιτική αποδυνάμωση του Πούτιν στη Ρωσία- οι Ρώσοι κρατούν ένα από τα κλειδιά του ιρανικού ζητήματος. Η έλλειψη οργάνωσης του ρωσικού κράτους για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις πυρκαγιές του εφετινού καλοκαιριού μπορεί να ενισχύσει τον πρόεδρο Μεντβέντεφ, ο οποίος, στο θέμα του Ιράν όπως και σε άλλα ζητήματα, βρίσκεται πιο κοντά στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη από ό,τι ο Πούτιν. Αλλά με αυτήν τη μεγάλη αναδιάρθρωση των συσχετισμών δυνάμεων στον πλανήτη μας, που αυτήν την εβδομάδα συμβολίστηκε με τον επίσημο τερματισμό των αμερικανικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Ιράκ, όπως και με την προσπάθεια επανέναρξης της ειρηνευτικής διαδικασίας στη Μέση Ανατολή, μπορούμε να πούμε ότι τώρα αρχίζουν τα βάσανά μας! Ο κ. Ζαν-Μαρί Κολομπανί είναι ένας από τους εγκυρότερους ευρωπαίους δημοσιογράφους, πρώην διευθυντής της εφημερίδας «Le Μonde». Το τακτικό, ανά Κυριακή, άρθρο του είναι γραμμένο αποκλειστικά για «Το Βήμα».
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)